Σχόλιο

Η έκπτωση της ποίησης.

Εισαγωγικά στον κυπριακό θίασο σκιών

Στο συνέδριο του ΑΡΔΗΝ και της ΡΗΞΗΣ, στην Αθήνα, ο κ. Βασίλειος Πτωχόπουλος υπεστήριξε ότι μπορεί να μη χρειαστεί η Τουρκία να επιβάλει βίαια την τουρκοποίηση της Κύπρου από τη στιγμή που με την ακελικοποίηση όλης της κοινωνίας, σιγά σιγά αλλά σίγουρα, η Κύπρος μπορεί να γίνει τουρκική και μουσουλμανική, χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι.

Θα παραθέσω απλώς ένα παράδειγμα που ενισχύει το επιχείρημά του. Εν πρώτοις δια την άρσιν κάθε παρεξηγήσεως: στην ποίηση δεν έχω οποιαδήποτε προκατάληψη. Έχω χαρεί ποιήματα δεξιόστροφων και αριστερόστροφων, συντηρητικών και ρηξικέλευθων, ηλικιωμένων και νεαρών, ανδρών και γυναικών. Έχω υποκλιθεί σε ιαπωνικά χαϊκού, λατινικές ωδές, αρχαιοελληνικά χορικά, ιταλικά σονέτα, γαλλικές μπαλάντες, έχω διαβάσει με άφατη αγαλλίαση γερμανικά, αμερικανικά, σουηδικά, τουρκικά, ρωσσικά  κ.λπ. ποιήματα, έχω απολαύσει την ποίηση ποικίλων σχολών, τάσεων, αισθητικών ρευμάτων και αναζητήσεων. Προϋπόθεση είναι η ποιότητα του ποιήματος και τίποτε άλλο.

Στην Κύπρο συμβαίνει όμως ένα περίεργο φαινόμενο, μοναδικό στην παγκόσμια σφαίρα. Στις ποικίλες συνάξεις, που διοργανώνουν οι Ακελικοί ινστρούχτορες της πνευματικής ζωής του τόπου, και στις οποίες προσκαλούνται και Τούρκοι ποιητές, μόλις ειπωθεί ο πρώτος στίχος στα τουρκικά, πριν δηλαδή ακούσουν τη μετάφραση στο τέλος του ποιήματος,  αρχίζουν τα χειροκροτήματα.

Σε μια τέτοια εκδήλωση, κάποιος φίλος ρώτησε έναν νεαρό που μόλις άρχισε η απαγγελία του Τούρκου ποιητή χειροκροτούσε μανιασμένα:

– Τι ατυχία, εγώ δεν καταλαβαίνω. Τι είπε εδώ;

– Δεν ξέρω τουρκικά, απάντησε ο νεαρός και τον κοίταξε με απορία, γιατί ρωτάει τέτοια ανόητα πράγματα.

– Αφού δεν ξέρεις τουρκικά, γιατί χειροκροτείς ηλίθιε, μπορεί να βρίζει τη μάνα σου.

Ο νεαρός άλλαξε ύφος, έγινε δαρμένο σκυλί. Έτσι, λοιπόν, έχουμε μετατραπεί σε χατζηαβάτηδες, έχουμε γίνει ρεζίλι των σκυλιών, που πρέπει, δίπλα από τον τουρκικό στρατό κατοχής,  μόλις ακουστεί οτιδήποτε στα τουρκικά να ξεφωνίζουμε από χαρά, να χειροκροτούμε σαν καθυστερημένοι.

Δεν φταίει ο νεαρός που χειροκροτούσε αυτό που δεν κατανοούσε, δυστυχώς επέπεσαν  μικρόνοες τροτσκιστές, νεοκυπριακά φληναφήματα και Ακελικοί παράγοντες και του επέβαλαν  ότι μια τέτοια  στάση  δείχνει σύγχρονο, προοδευτικό πνεύμα, μοντέρνο άνθρωπο και άλλα ηχηρά. Έτσι ο νεαρός πνίγηκε μέσα στα ιδεολογήματα, το Κυπριακό καταβαραθρώνεται και η ποίηση γίνεται μια ιδεοληπτική γελοιότητα.

Σάββας Παύλου

Σημείωση: Το κείμενο αυτό προέκυψε με αφορμή το άρθρο της Άννας Κατσιγιάννη «Η ανάδυση μιας υβριδικής πολιτισμικής ταυτότητας: Η τουρκοκυπριακή γραφή», το οποίο αναδημοσιεύσαμε από το περ. Σύγκριση 24 (2013).