Για το περιοδικό Μικροφιλολογικά

Μιχαήλα Καραμπίνη-Ιατρού

Πικροφιλολογικά

μικροφιλολογικά,  τχ. 40 (Φθινόπωρο 2016)

μικροφιλολογικά τετράδια 21 και 22 (Λευκωσία 2016)

  Μνήμη Μάρης Θεοδοσοπούλου                                                                                                                           

Η πρόωρα χαμένη Μάρη Θεοδοσοπούλου, στη στήλη της «Ex Libris» στην εφημερίδα Εποχή, είχε την καλή συνήθεια, να κρίνει όχι μόνο βιβλία αλλά και τεύχη περιοδικών και ειδικά αν το μάτι της έπεφτε σε κάποιο δημοσίευμα περιοδικού που τραβούσε την προσοχή της και είχε κάτι να προσθέσει. Πάντα, έδειχνε μια προτίμηση στο περιοδικό μικροφιλολογικά και παρουσίαζε τα περιεχόμενά του με τη  διεισδυτική αλλά και λίγο λοξή ματιά της.

Δεν θα δεν θα διέφευγε της προσοχής της το τελευταίο τεύχος του περιοδικού και δεν θα προσπερνούσε δίχως να σχολιάσει το καλό περιοδικό. Με τρόμο στην καρδιά και με απόλυτο σεβασμό στη μνήμη της αναλαμβάνω μια συνοπτική παρουσίαση του τεύχους 40 και των τετραδίων 21, και 22. Τα μικροφιλολογικά, από τότε που άρχισαν την κυκλοφορία τους, την άνοιξη του 1997, φιλοξενούν άρθρα  περιορισμένης έκτασης που διευκρινίζουν, αποκαλύπτουν αποκαθιστούν λανθασμένες πληροφορίες αναφορικά με τη νεοελληνική λογοτεχνία· και αφού εκδίδονται στην Κύπρο, μεταφέρουν σε εμάς τους Ελλαδίτες και πληροφορίες για την Κυπριακή λογοτεχνία, την οποία σχεδόν αγνοούμε. Ο τίτλος του περιοδικού είναι τυπωμένος με αρχικό πεζό, ίσως για να δηλωθεί το βραχύ σε έκταση αλλά ουσιαστικό περιεχόμενο των κειμένων του. Από την ιδρυτική επιτροπή, τους Φοίβο Σταυρίδη (1938-2012), Σάββα Παύλου (1951-2016) και Λευτέρη Παπαλεοντίου, σήμερα το έργο το συνεχίζει ο τελευταίος, που είναι και ο υπεύθυνος της έκδοσης, με συνεργάτες στη συντακτική επιτροπή τούς Σπύρο Αρμοστή, Λάμπρο Βαρελά, Κυριάκο Ιωάννου και Δημήτρη Κόκορη. Δηλαδή τα άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό περνούν από φιλολογικό κόσκινο. Από το 2002 άρχισαν να δημοσιεύονται τα μικροφιλολογικά τετράδια ως παράρτημα του περιοδικού, με ιδιαίτερα αφιερώματα σε θέματα που δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο με ένα μικρό άρθρο στο κυρίως σώμα του περιοδικού. Το περιοδικό, που κυκλοφορεί δύο φορές τον χρόνο, έχει γίνει αισίως 20 χρονών. Έχει φτάσει στο τεύχος 40, ενώ τα τετράδια αριθμούν 22 τεύχη. Παραμένουν πάντα ταπεινά και ουσιαστικά, με πεζά γράμματα, χωρίς κραυγαλέα κεφαλαία.

Στο τελευταίο τεύχος, ανάμεσα σε σημαντικά άρθρα που αφορούν βιογραφικά, εργογραφικά, ανέκδοτες επιστολές και άλλα στοιχεία για τους ποιητές και πεζογράφους Γεώργιο Εξαρχόπουλο, Εμμανουήλ Ροΐδη, Μιχαήλ Μητσάκη, Κ. Π. Καβάφη, Κώστα Ουράνη, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Γαλάτεια Καζαντζάκη, Γιώργο Κοτζιούλα, Γιώργο Σεφέρη, Ντίνο Χριστιανόπουλο κ.ά., υπάρχουν και άρθρα με κυπριακά θέματα, όπως «Οι τραγουδιστές με το παγκάκι –και μια απορία» του Φάνη Κακριδή, σχόλια στο ποίημα του Παύλου Λιασίδη «Κλαίω γρουσή μου», αθησαύριστο ποίημα του Β. Μιχαηλίδη, μία επιστολή του Αντώνη Μυστακίδη (Μεσεβρινού) προς την Πίτσα Γαλάζη. Επίσης, παρουσιάζεται η αλληλογραφία του Κώστα Προυσή με τον Άγγελο Σικελιανό, μία μικρή επιστολή του Κώστα Μόντη στον Αιμίλιο Χουρμούζιο, εκεί ο Κώστας Μόντης γράφει στον συμπατριώτη του το 1946 «Εγώ προσωπικά πιστεύω πως τα ποιήματά μου δεν έχουν τις αξιώσεις των διηγημάτων μου.» ( Τα πλάγια είναι δικό μου σχόλιο.) Δημοσιεύονται επίσης ποιήματα στο κυπριακό ιδίωμα του Σωτήρη Βαρνάβα και του Α. Κ. Τόφαλλου. Έκπληξη για μένα αποτελεί το ποίημα «Χίλιες καλημέρες, Yarmouk» του Παλαιστίνιου της Συρίας ποιητή Mahmud Sersawi, που ζει στην Κύπρο σήμερα, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Ναμπίλ Ιμπραχίμ, που είναι επίσης πρόσφυγας στην Κύπρο. Σημειώνουμε ακόμα την έκκληση για εντοπισμού του αλεξανδρινού περιοδικού Maalésh του σκιτσογράφου Κίμωνα Ε. Μαραγκού-Kem και, δυστυχώς, την αγγελία θανάτου του μέλους της ιδρυτικής επιτροπής του περιοδικού Σάββα Παύλου (1951-2016).Όμως στέκομαι και σε δύο άρθρα του τεύχους, του Ν. Δ. Τριαντάφυλλόπουλου «Μια επιστολή του Λίνου Πολίτη για τον Βαρδιάνο στα σπόρκα», όπου ο επιστολογράφος σκέφτεται το ενδεχόμενο μήπως το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Les forceurs de blocus υπήρξε πηγή έμπνευσης για τον σκιαθίτη συγγραφέα, και το δισέλιδο χειρόγραφο κείμενο του Χρ. Χριστοδούλου «Δυο γραμμές για τον Καβάφη από την εύθυμη πλευρά», που αναφέρεται σε μια συνάντηση του συγγραφέα με τον Καβάφη στη Δημαρχιακή Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας τον Δεκέμβρη του 1929. Το πιθανότατα ανέκδοτο κείμενο το ανακάλυψε στη βιβλιοθήκη του Ευγένιου Μιχαηλίδη (Γενικό προξενείο  της Ελλάδας, Αλεξάνδρεια) ο Λευτέρης Παπαλεοντίου. Τέτοια διαμαντάκια κρύβει αυτό το τεύχος του περιοδικού, που συνοδεύεται με καλόγουστη εικονογράφηση, σκίτσα ή φωτογραφίες ή αυτόγραφα κείμενα συγγραφέων.

Τα μικροφιλολογικά τετράδια 21 δημοσιεύουν μια επιλογή «Από την αλληλογραφία Μανόλη Αναγνωστάκη-Τάκη Σινόπουλου: 1958-1961». Εισαγωγή-επιμέλεια-σχόλια: Δημήτρης Κόκορης. Αυτή η αλληλογραφία προσφέρει χρήσιμα στοιχεία για το πώς έγινε η χρηματοδότηση του περιοδικού Κριτική του Μανόλη Αναγνωστάκη και πληροφορίες, αξιολογήσεις φίλων, γνωστών, συγγενών, κουμπάρων των δύο αλληλογράφων, αλλά και πλήθος βωμολοχιών και σεξιστικών σχολίων που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι δύο άρρενες ποιητές. Αυτή η αλληλογραφία ίσως ανοίξει μια συζήτηση για το πόσο χρήσιμη είναι η δημοσίευση ιδιωτικής αλληλογραφίας μεταξύ λογοτεχνών ή αν είναι πράξεις που αφήνουν εμάς τους αναγνώστες  να δούμε από την «κλειδαρότρυπα» ιδιωτικές στιγμές και σκέψεις των αλληλογράφων με αντάλλαγμα πληροφορίες για τη μικροϊστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Και μόνο που φαντάζομαι τον σχολιασμό που θα έκανε η Μάρη Θεοδοσοπούλου σε αυτή την αλληλογραφία, κοκκινίζω σαν να την ακούω να τη σχολιάζει από το υπερπέραν.

Αλλά ο φάκελος αποστολής των μικροφιλολογικών  έκρυβε κι έναν άλλο θησαυρό, το τετράδιο 22 με  «Προσθήκες στη Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη (1907-2000)» του Λευτέρη Παπαλεοντίου. Ο βιβλιογράφος προσθέτει 731 λήμματα που δεν περιλαμβάνονται στη μνημειώδη Βιβλιογραφία Κ. Π Καβάφη του Δημήτρη Δασκαλόπουλου ούτε στις προσθήκες του ίδιου στο 11ο τεύχος του Κονδυλοφόρου (2012). Ο Παπαλεοντίου ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και βρήκε πολύ υλικό στη βιβλιοθήκη του Ευγένιου Μιχαηλίδη, ήρθε στην Αθήνα και είδε την πλούσια συλλογή με αιγυπτιώτικα έντυπα στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ και βέβαια αναδίφησε ψηφιοποιημένες εφημερίδες από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και του κυπριακού Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών. Στην καταγραφή του δεν αρκείται μόνο να δώσει το λήμμα, αλλά κάνει και μια περιγραφή του περιεχομένου ή μεταφέρει ενδεικτικά παραθέματα. Έτσι βλέπουμε το πώς ακριβώς οι Αλεξανδρινοί αντιμετωπίζουν και περιγράφουν τον Καβάφη στα χρόνια του 1920 και του 1930. Υπάρχουν λήμματα, όπως το υπ. αρ. 218, με ενδιαφέρουσες πληροφορίες του Πάνου Φασουλιώτη, που επισκέφτηκε τον Καβάφη στο δωμάτιο 215 του αθηναϊκού νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός και μνημονεύει πως ο Καβάφης έβλεπε τον ήλιο να δύει και να χρωματίζει την «ξερορράχην του Υμηττού». Μια άγνωστη πληροφορία δίνεται στο λήμμα αρ. 236 με την υπογραφή Πρωινός, ότι τον Αύγουστο του 1921 ο Καβάφης νοσηλεύτηκε στο Ελληνικό Νοσοκομείο της Αλεξάνδρειας από ένα ατύχημα που του συνέβη  στο σπίτι του. Αλλού καταγράφονται συναντήσεις και συνομιλίες του ποιητή με συμπολίτες του στους δρόμους της Αλεξάνδρειας, που τις δημοσιεύουν όχι πάντα καλοπροαίρετα, αλλά δίνονται συχνά με σατιρική διάθεση και παρωδώντας ποιήματά του. Σε άλλα λήμματα αποτυπώνονται οι αρνήσεις και η κωλυσιεργία του κληρονόμου του ποιητή Αλέκου Σεγκόπουλου να δώσει την άδειά του για να δημοσιευτούν μεταφράσεις του καβαφικού έργου. Η βιβλιογραφία αυτή γίνεται περισσότερο εύληπτη και με τη δημοσίευση αρκετών χιουμοριστικών σκίτσων, αθησαύριστων μέχρι σήμερα, του Καβάφη από καλλιτέχνες που τον είχαν γνωρίσει.

Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: Πώς μια τέτοια εργασία υποδομής θα μπορέσει να φτάσει στο κοινό και ειδικά σε μελετητές που ασχολούνται με τις καβαφικές σπουδές; Πώς θα γίνει ευρύτερα γνωστή; Όσο γνωρίζω, το περιοδικό κυκλοφορεί με μεγάλες οικονομικές θυσίες, με χορηγία από τις κυπριακές Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (της Κύπρου). Από την αρχή της κρίσης στην Κύπρο, τα κονδύλια για τον πολιτισμό περικόπηκαν, ενώ τα ταχυδρομικά τέλη αυξήθηκαν σημαντικά. Βέβαια οι οικονομικές δυσκολίες παραμένουν και για το περιοδικό.

Στο παρελθόν είχα εκφράσει τις διαφωνίες μου με άρθρα που είχε γράψει η Μάρη Θεοδοσοπούλου. Είμαι σχεδόν σίγουρη ότι θα είχε αντιρρήσεις και διαφορετικές αναγνώσεις του τεσσαρακοστού τεύχους των μικροφιλολογικών και των τετραδίων 21 και 22, από τις δικές μου. Όμως σε τέτοιες στιγμές η απουσία της είναι εντονότερα αισθητή, γιατί σίγουρα δεν θα αποσιωπούσε την κυκλοφορία του.

The Books Journal 81 (Οκτ. 2017) 92-93.

ΜΙΚΡΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ, ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΧ. 37-40

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Τόμος Ε΄, τεύχη 37-40

(Άνοιξη 2015 - Φθινόπωρο 2016)

μικροφιλολογικά 1997-2014

1 (Άνοιξη 1997) 1-48 * 2 (Φθινόπωρο 1997) 1-48

3 (Άνοιξη 1998) 1-48 * 4 (Φθινόπωρο 1998) 1-48

5 (Άνοιξη 1999) 1-48 * 6 (Φθινόπωρο 1999) 1-48

7 (άνοιξη 2000) 1-48 * 8 (Φθινόπωρο 2000) 1-48

9 (Άνοιξη 2001) 1-48 * 10 (Φθινόπωρο 2001) 1-48

11 (Άνοιξη 2002) 1-48 * 12 (Φθινόπωρο 2002) 1-48

13 (Άνοιξη 2003) 1-64 * 14 (Φθινόπωρο 2003) 1-56

15 (Άνοιξη 2004) 1-48 * 16 (Φθινόπωρο 2004) 1-56

17 (Άνοιξη 2005) 1-64 * 18 (Φθινόπωρο 2005) 1-68

19 (Άνοιξη 2006) 1-60 * 20 (Φθινόπωρο 2006) 1-60

21 (Άνοιξη 2007) 1-64 * 22 (Φθινόπωρο 2007) 1-64

23 (Άνοιξη 2008) 1-60 * 24 (Φθινόπωρο 2008) 1-60

25 (Άνοιξη 2009) 1-64 * 26 (Φθινόπωρο 2009) 1-68

27 (Άνοιξη 2010) 1-68 * 28 (Φθινόπωρο 2010) 1-68

29 (Άνοιξη 2011) 1-64 * 30 (Φθινόπωρο 2011) 1-68

31 (Άνοιξη 2012) 1-64 * 32 (Φθινόπωρο 2012) 1-68

33 (Άνοιξη 2013) 1-68 * 34 (Φθινόπωρο 2013) 1-68

35 (Άνοιξη 2014) 1-68 * 36 (Φθινόπωρο 2014) 1-64

37 (Άνοιξη 2015) 1-60 * 38 (Φθινόπωρο 2015) 1-64

39 (Άνοιξη 2016) 1-60 * 40 (Φθινόπωρο 2016) 1-64

μικροφιλολογικά τετράδια (2002-2014)

αρ. 1 (2002): Επαμεινώνδας Φραγκούδης, Φιλολογικά πάρεργα

αρ. 2 (2003): Νίκος Χατζηγαβριήλ, Κυπριώτικες ιστορίες

αρ. 3 (2003): Τεύκρος Ανθίας, Ο θάνατος ενός ποιητή. Κ. Γ. Καρυωτάκης

αρ. 4 (2005): Μνήμη Παντελή Μηχανικού

αρ. 5 (2005): Βιβλιογραφία (1940-2005) Γιώργη Παυλόπουλου

αρ. 6 (2008): Ανέκδοτα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη

αρ. 7 (2009): Ναπολέων Λαπαθιώτης, Σατιρικοί στίχοι

αρ. 8 (2009): Ελευθέριος Ζαχαριάδης, Ποιήματα

αρ. 9 (2010): Το λογοτεχνικό περιοδικό Μαρτυρίες (1962-1966)

αρ. 10 (2011): Εμμανουήλ Ροΐδης, Πολιτική αρθρογραφία

αρ. 11 (2012): Μυλλωμένα τραγούδια του Βασίλη Μιχαηλίδη

αρ. 12 (2012): Επιστολές και ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη

αρ. 13 (2013): Φοίβος Σταυρίδης. Ένα έτος από την αποδημία του

αρ. 14 (2013): Τεύκρος Ανθίας, Τρία χρόνια αλήτης

αρ. 15 (2014): Στα παρασκήνια του λογοτεχνικού περιοδικού Αβγή

αρ. 16 (2014): Μιχαήλ Μητσάκης, Αθησαύριστα χρονογραφήματα

αρ. 17 (2015): Θεόδουλος Κ. Κωνσταντινίδης, Ο Μορφίτης Αβραάμ

αρ. 18 (2015): Αφιέρωμα στον Ντίνο Χριστιανόπουλο

αρ. 19 (2015): Νίκος Νικολαΐδης της Κύπρου, Ο χρυσός μύθος

αρ. 20 (2016): Εκατό σονέτα Κυπρίων

αρ. 21 (2016): Αλληλογραφία Μ. Αναγνωστάκη - Τ. Σινόπουλου

αρ. 22 (2016): Προσθήκες στη Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Τεύχη 29-36

(Άνοιξη 2011 - Φθινόπωρο 2014)

Α. ΚΑΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Αρμοστής Σπύρος, Το ληκτικό «νι» στη γραφή της κυπριακής ελληνικής [39, 45-47]

Βαρελάς Λάμπρος, Μικροσκαριμπικά [38, 33-36]. Θ. Φ. Κωνσταντινίδης [38, 55-56]. Γιατί ο Ανδρέας Καρκαβίτσας υπέγραφε ως Πέτρος Αβράμης [39, 13-16]. Ο Βλάσης Γαβριηλίδης περιγράφει τον Δημήτριο Γαλάνη [39, 16-22]. Για την επιστολή του Σκαρίμπα [39, 49-51]. Άγνωστα και αθησαύριστα κείμενα του Μιχαήλ Μητσάκη [40, 16-21]

Βαρνάβας Σωτήρης Π., Για τον λαϊκό ποιητή Πέτρο Βαρνάβα. Ένα άγνωστο επιστολικό ποίημά του [37, 54-56]. Τα κουπάθκια [40, 62]

Βαρβούνης Μ. Γ., Η λογιοσύνη στην Ηγεμονία της Σάμου (1834-1912) και ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης [37, 10-15]

Γαλάζης Λεωνίδας, ’Πού Κυριακήν ώς Κυριακήν: ένα αδημοσίευτο θεατρικό κείμενο της Ρήνας Κατσελλή [39, 39-41]

Γεροντόπουλος Π. Θ., Ένας άγνωστος αφορισμός της Πάπισσας Ιωάννας [40, 11-13]. Ένα άγνωστο κείμενο του Γ. Σεφέρη για τον L. Durrell [40, 45-48]

Γεωργιάδης Ανδρέας Π., Μάνα [39, 59]

Γιαγκουλλής Κ. Γ., Ποιητάρηδες κρίνουν ποιητάρηδες [37, 48-53]. Φυλλάδιο ή Φυλλάδα; [38, 11-14]. Sine ira et studio [39, 42-45]. Σχολιάζοντας το «Κλαίω, γρουσή μου» [40, 49-52]

Δανέζης Γιώργος, Η λάμψη στην άκρη της θάλασσας [37, 46-48]. Η προμετωπίδα της Ιστορίας του Αθέσθη [38, 3-5]

Ζεβελάκης Γιώργος, Ο Τεύκρος Ανθίας μεταφραστής [38, 46-47]

Ηλιάκης Αντώνης Κωνστ., Η νεότερη «λεξικογενής» γραφή και η παλαιότερη «γεωργοκτηνοτροφική» εντοπιότης [38, 54]. Μπαλλάντα στους manqué των αιώνων [39, 55]. Μιτσικούρδικη ωδή στην Ηγερία της Κύπρου [40, 62]

Ιωάννου Κυριάκος, Για τη ζωή και το έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη: τρεις ψηφίδες [37, 20-26]. Δυο μαρτυρίες για τον Βασίλη Μιχαηλίδη από το αρχείο του Νικολάου Ι. Ξιούτα [37, 57-58· σε συνεργασία με τον Λ. Παπαλεοντίου]. Αθησαύριστη παραλλαγή του «Αμολόητου» του Β. Μιχαηλίδη [38, 15-17]. Μια επιστολή του Δημήτρη Λιπέρτη για τον Βασίλη Μιχαηλίδη [39, 11-13]. Ένα αθησαύριστο ποίημα του Β. Μιχαηλίδη [40, 15-16]

Καβαλιέρος Λευτέρης, Μάνα, Βασίλης Μιχαηλίδης [39, 60]

Κακριδής Φάνης, Κωμικές προσκλήσεις: παραλλαγές σ’ ένα λαϊκό θέμα [38, 9-10]. Οι Τραγουδιστές με το παγκάκι – και μια απορία [40, 3-6]

Καραμπίνη-Ιατρού Μιχαήλα, Καβαφικά ίχνη σε σημειώματα του περιοδικού Αλεξανδρινή Τέχνη [37, 28-31]. Νεότερα στοιχεία για τον Αλέκο Σεγκόπουλο και τη σχέση του με τον Κ. Π. Καβάφη [38, 17-21]. Αφανείς διαδρομές στις σχέσεις Καζαντζάκη - Καλμούχου - Καβάφη [39, 22-25]. Λίγα ακόμη για τη σχέση Άγγελου Σικελιανού και Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου [39, 25-27]. Μια αθησαύριστη επιστολή του Κ. Π. Καβάφη στον Γιώργο Κοτζιούλα [40, 23-25]. Ταυτίσεις καβαφικών σημειωμάτων στην Αλεξανδρινή Τέχνη [40, 29-31]. Μια αθησαύριστη ανώνυμη βιβλιοκριτική για τα ποιήματα του Σεφέρη [40, 49]

Κεχαγιόγλου Γιώργος, Πολυτονικοί κεβεζέδες και το ατονικό της πικραμένης Λασκαρούς: από το μαλτέζικο Αρχείο της Ιερής Εξέτασης (1654) [38, 61-64]. Η λανθάνουσα έκδοση της Ιστορίας της Βιένας (1709;): νέα αρχειακά στοιχεία [39, 3-7]

Κλείτσας Βασίλης, Αποσπάσματα νεοελληνικών μεταφράσεων του Μεταστάσιου στη Θεοτόκο Νεγράδων Ιωαννίνων [38, 6-8]

Κόκορης Δημήτρης, Κριτικές αποκλίσεις: Γρ. Ξενόπουλος - Π. Σ. Σπανδωνίδης [37, 38-42]. Κριτικό σημείωμα για τη Λέσχη του Τσίρκα [39, 36-38]

Κονομής Νίκος, Από την ιστορία της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. [37, 3-10]

Κοτζιούλας Κώστας, Γιώργος Κοτζιούλας και Κ. Π. Καβάφης Μια παράξενη σχέση [40, 25-29]

Λαουτάρης Ιωάννης, Ο ’ποχωρισμός μου ’πού το πιολίν [38, 59]

Λαουτάρης Κωστής Δ., Τα ξινύθκια του Γεννάρη [38, 58-59]

Λυτρίδης Αντώνης, Στον Κ. Π. Καβάφη, Στον Θεοδωράκη [39, 56-57]

Μάνος Τραϊανός, Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης και ο «Βαρόνος Τοκόλπο του Ψευδονόματός μου» [37, 31-34]. Οι ψευδώνυμοι βαρόνοι, ο Λαπαθιώτης κι ένα άγνωστο διήγημά του [38, 28-32]

Μώρος Μάριος-Κυπαρίσσης, Λίγα ακόμη για τη «Μαγδαληνή» του Ντίνου Χριστιανόπουλου: μία λανθάνουσα υπο-κειμενική αναφορά [38, 49-52]. Μια πορτογαλίδα μοναχή στην Εποχή των Ισχνών Αγελάδων: με αφορμή ένα «υστερόγραφο» του Ντίνου Χριστιανόπουλου [40, 55-57]

Μ-Φ, Δ. Λιπέρτης και Β. Γερμασοΐτης, Για τη Χρύσιλλα του Αχιλλέα Αιμίλιου [38, 56-58]. Πούσκιν και Λαφόν, Τα Κυπριακά Αθανασίου Σακελλαρίου, Γ. Σ. Οικονομίδης, «Η φιλία» [39, 48-49]. Άγνωστο διήγημα της Μαρίας Ρουσσιά [39, 51-54]. Μια επιστολή του Κώστα Μόντη προς τον Αιμ. Χουρμούζιο, Επιβιώσεις της «Ανεράδας», Ο Κίμων Ε. Μαραγκός και το άφαντο Maalésh, Αλιθέρσης και Γρίβας, Ποιήματα του Γιάννη Μηναδάκη για την Κύπρο, Σάββας Παύλου (1951-2016] [40, 58-61]

Παναγιώτου-Παπαονησιφόρου Μυριάνθη, Ξιλαμπρακά ται ’πόψε το φεγγάρι, Ο όρκος [39, 57-58]. Η γνωριμία μου με τον ποιητή Γιώργο Φάνο [40, 60]

Παπαλεοντίου Λευτέρης, Μερικά στοιχεία για τον Βασίλη Μιχαηλίδη από το αρχείο του Κώστα Προυσή [37, 26-28]. Δυο μαρτυρίες για τον Βασίλη Μιχαηλίδη από το αρχείο του Νικολάου Ι. Ξιούτα [37, 57-58· σε συνεργασία με τον Κ. Ιωάννου]. Σατιρικά μονόφυλλα του Τεύκρου Ανθία [37, 59-60]. Ο Παύλος Κριναίος για τη Μαρία Πολυδούρη: Δυο ποιήματα, δυο άρθρα και μια επιστολή [38, 36-43]. Τρία ιδιωματικά ποιήματα του Γλαύκου Αλιθέρση [38, 43-45]. Ο Γλαύκος Αλιθέρσης σχολιάζει τον «αμαρτωλό» Καβάφη του Μιχ. Περάνθη [39, 31-32]. Ο Στρατής Τσίρκας υπερασπίζεται τον Νίκο Νικολαΐδη [39, 32-36]. Αλληλογραφία του Κ. Προυσή με τον Α. Σικελιανό [40, 32-37]

Παπαπαναγίδης Κώστας, Μια γλωσσολογική αναδίφηση για το ρήμα «παουρίζω» [40, 61]

Παρισιάδου Ελένη, Ο ποιητής Βασίλης Λιάσκας [37, 42-44]. Ο Κ. Π. Καβάφης και ο Αναστάσιος Ν. Φράγκος στο περιοδικό Αλεξανδρινή Τέχνη [38, 21-24]. Ανέκδοτο επιστολικό δελτάριο του Καίσαρα Εμμανουήλ προς τον Αλκιβιάδη Γιαννόπουλο [39, 29-30]. Συμπληρώνοντας μια επιστολή του Κώστα Ουράνη προς τον Πέτρο Χάρη [40, 40-43]

Παύλου Σάββας, Δεοντολογία βιογραφίας και βιβλιογραφίας ή Σινόπουλος και Ρένος [37, 44-46]. Ηλίας Πετρόπουλος [38, 52-54]. Ημερολογιακά. 19 Ιουλίου 2014. Οι κύπριοι συγγραφείς και αναζήτηση αναγνωστών [38, 55]. Τζόυς, Οδυσσέας, και Ομηρικό έπος [39, 22]

Πυλαρινός Θεοδόσης, «Δεν ήξερα ότι η Κύπρο έχει τόσο αξιόλογη ποιήτρια». Μία επιστολή του Αντώνη Μυστακίδη στην Πίτσα Γαλάζη [40, 52-55]

Σαραντάκος Νίκος, Δύο ακόμα επιστολές του Β. Ζήνωνος προς τον Ν. Λαπαθιώτη [37, 35-38]. Μία ακατάγραφτη συνεργασία του Κώστα Βάρναλη [38, 25-27]. Ένα αθησαύριστο φιλοπόλεμο Σάλπισμα του Ν. Λαπαθιώτη [39, 27-29]. Δύο επιστολές του Ν. Λαπαθιώτη στον Γ. Μυλωνογιάννη και ένα απλό παιδί [40, 40-43]

Σόφας Πέτρος, Σονέτο, Στον Παλαμά [39, 55-56]

Τόφαλλος Α. Κ., Πάθη, Μαγδαληνή [39, 58-59]. Στην Ανεράδα του Β. Μ. [40, 63]

Τριανταφυλλόπουλος Ν. Δ., Απόμερη και μάλλον απροσδόκητη μνεία του Σολωμού [37, 15]. Ελάχιστη παρεκβολή στον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης [38, 14]. Αμερικανός ποιητής και έλληνας δοκιμιογράφος στο 7β´ καθέτως ενός σταυρόλεξου [39, 38]. Μία επιστολή του Λίνου Πολίτη για τον Βαρδιάνο στα σπόρκα [40, 13-14]

Τσέλικας Σωτήρης, Μια άγνωστη γαλλική επιστολή προς τον Εμμανουήλ Ροΐδη [37, 16-20]. Δύο ακόμη σατιρικά δίστιχα με αφορμή τη διαμάχη Ροΐδη - Βλάχου [39, 7-9]. Νεκρολογία του Γ. Μ. Βιζυηνού για τον γιατρό Αχιλλέα Κατακουζηνό [39, 9-11]. Στοιχεία για τον ποιητή Γεώργιο Εξαρχόπουλο [40, 6-11]

Τσικνάκης Κώστας Γ., Ο Γιώργος Θεοτοκάς για το πρώτο βιβλίο του Νίκου Γιαλούρη [38, 47-49]. «Πρωτομαγιά». Ένα αθησαύριστο ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη [40, 37-39]

Τσιριμώκου Λίζυ, Είς αθηναίος λεξιθήρας [40, 21-23]

Χριστοδούλου Χρ., Δυο γραμμές για τον Καβάφη από την εύθυμη πλευρά [40, 31-32]

Sersawi Mahmud, Χίλες καλημέρες, Yarmouk, μτφρ. Nabeel Ibraheem [40, 64]

Α. ΚΑΤΑ ΘΕΜΑ

Αιμίλιος Αχιλλέας [38, 56-58]

Αλεξανδρινή Τέχνη [37, 28-31· 38, 21-24· 40, 29-31]

Αλιθέρσης Γλαύκος [38, 43-45· 39, 31-32· 40, 59]

Ανθίας Τεύκρος [37, 59-60· 38, 46-47]

Αποστολίδης Ρένος [37, 44-46]

Βαρνάβας Πέτρος [37, 54-56]

Βάρναλης Κώστας [38, 25-27]

Βιζυηνός Γ. Μ. [39, 9-11]

Βλάχος Άγγελος [39, 7-9]

Γαβριηλίδης Βλάσης [39, 16-22]

Γαλάζη Πίτσα [40, 52-55]

Γαλάνης Δημήτριος [39, 16-22]

Γερμασοΐτης Βάσος [38, 56]

Γεωργίου Χριστάκης [38, 55]

Γιαλούρης Νίκος Γ. [38, 47-49]

Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης [39, 29-30]

Γρίβας-Διγενής Γεώργιος [40, 59]

Εγγονόπουλος Νίκος [40, 21-23]

Ελεύθερη Γνώμη, εφ. [40, 37-39]

Εμμανουήλ Καίσαρ [39, 29-30]

Εξαρχόπουλος Γεώργιος [40, 6-11]

Ερωτικές επιστολές πορτογαλίδας μοναχής [40, 55-57]

Ευστάθιος Θεσσαλονίκης [38, 14]

Ζήνων Βίκτωρ [37, 35-38]

Θεοδωράκης Μίκης [39, 57]

Θεοτοκάς Γιώργος [38, 47-49]

Θόρυβος, εφ. [40, 19-21]

Ιστορία της Βιένας [39, 3-7]

Καβάφης Κ. Π. [37, 28-31· 38, 17-24· 39, 22-27, 31-32, 56· 40, 23-32]

Καζαντζάκη Γαλάτεια [40, 37-39]

Καζαντζάκης Νίκος [39, 22-25]

Κακολής Παντελής [40, 58]

Καλμούχος Τάκης [39, 22-25]

Καρκαβίτσας Ανδρέας [39, 13-16]

Καρυστίας Μακάριος [40, 11-13]

Κατακουζηνός Αχιλλέας [39, 9-11]

Κατσελλή Ρήνα [39, 39-41]

Κατσίμπαλης Γ. Κ. [37, 44]

Κοτζιούλας Γιώργος [40, 23-29]

Κριναίος Παύλος [38, 36-43]

κυπριακό ιδίωμα [39, 45-47]

Κυπριανού Σπύρος [37, 57]

κωμωδία [38, 9-10]

Κωνσταντινίδης Θ. Φ. [38, 55-56]

λαϊκή ποίηση· βλ. ποιητάρηδες - λαϊκή ποίηση

Λαπαθιώτης Ναπολέων [37, 31-38· 38, 28-32· 39, 27-29· 40, 40-43]

Λασκαρού [38, 61-64]

Λιασίδης Παύλος [40, 49-52]

Λιάσκας Βασίλης [37, 42-44]

Λιπέρτης Δ. Θ. [37, 23-25· 38, 56· 39, 11-13]

Λορεντζάτος Ζήσιμος [39, 38]

Μαραγκός Κίμων Ε. [40, 59]

Ματθαίου Κυριάκος [40, 58]

Μηναδάκης Γιάννης [40, 60-61]

Μητσάκης Κάρολος [37, 3-10· 40, 16-23]

Μιχαηλίδης Βασίλης [37, 20-28, 57-58· 38, 15-17· 39, 11-13, 60· 40, 15-16, 58-59, 63]

Μόντης Κώστας [40, 58]

Μυλωνογιάννης Γιώργος [40, 40-43]

Μυστακίδης-Μεσεβρινός Αντώνης [40, 52-55]

Νέα Ιστορία Αθέσθη Κυθηρέου [38, 3-5]

Νικολαΐδης Νίκος Κ. [39, 32-36· 40, 32-34, 36]

Ξενόπουλος Γρηγόριος [37, 38-42]

Ξιούτας Νικόλαος [37, 57-58]

Οικονομίδης Γιάννης Σταυρινός [39, 49]

Όμηρος [39, 22]

Ουράνης Κώστας [40, 43-45]

παουρίζω [40, 61]

Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος [37, 46-47· 40, 13-14]

Παράσχος Κλέων [40, 43-45]

Παυλίδης Λεωνίδας [39, 49]

Παύλου Σάββας [40, 61]

Περάνθης Μιχαήλ [39, 31-32]

Πετρής Νικόλαος [39, 48-49]

Πετρόπουλος Ηλίας [38, 52-54]

Πιερής Μιχάλης [37, 44-46]

ποιητάρηδες  / λαϊκή ποίηση [37, 48-53· 39, 42-45· 40, 3-6, 49-52]

Πολίτης Λίνος [40, 13-14]

Πολυδούρη Μαρία [38, 36-43]

Πούσκιν Α. [39, 48]

Προυσής Κώστας [37, 26-28· 40, 32-37]

Ροδάς Μιχαήλ [39, 50-51]

Ροΐδης Εμμανουήλ [37, 16-20· 39, 7-9· 40, 11-13]

Ρουσσιά Μαρία [39, 51-54

Σακελλάριος Αθανάσιος [39, 48-49]

Σεγκόπουλος Αλέκος [38, 17-21· 39, 25-27]

Σεγκοπούλου Ρίκα [38, 17-21· 39, 25-27]

Σεφέρης Γιώργος [37, 58-59· 40, 45-49]

Σικελιανός Άγγελος [38, 19-21· 39, 25-27· 40, 32-37]

Σινόπουλος Τάκης [37, 44-46]

Σκαρίμπας Γιάννης [38, 33-36· 39, 49-51]

Σολωμός Διονύσιος [37, 15]

Σπανδωνίδης Π. Σ. [37, 38-42]

Σταματιάδης Επαμεινώνδας [37, 10-15]

Τσίρκας Στρατής [39, 32-38]

Φάνος Γιώργος [40, 60]

Φράγκος Αναστάσιος Ν. [38, 21-24]

φυλλάδα [38, 11-14]

Χάρης Πέτρος [40, 40-45]

Χουρμούζιος Αιμίλιος [40, 58]

Χριστιανόπουλος Ντίνος [38, 49-52· 40, 55-57]

Χριστοδούλου Χρ. [40, 31-32]

Curtopassi Fransesco [40, 16-19]

Denis Alexandre [37, 16-20]

Durrell Lawrence [40, 45-48]

Joyce James [39, 22]

Laffon Gustave [39, 48]

Lebesgue Ph. [38, 56-58· 39, 51]

Maalésh, περ. [40, 59]

Metastasio Pietro [38, 6-8]

Sersawi Mahmud [40, 64]

Verne Jules [37, 47-48]

Γ. ΕΙΚΟΝΕΣ

Τάδε έφη Πεννοφόρος, αρ. 62, φωτογρ. [37, 60]

Ιστορία του Αθέσθη, προμετωπίδα [38, 4]

Μια σελίδα από τις μεταφράσεις του Μεταστάσιο, φωτογρ. [38, 8]

Η Ρίκα Σεγκοπούλου με τον Σικελιανό, φωτογρ. [38, 20]

Παύλος Κριναίος, φωτογρ. [38, 37]

Μαρία Πολυδούρη, φωτογρ. [38, 38]

Γλαύκος Αλιθέρσης, φωτογρ. [38, 45]

Κλωντ Φαρρέρ, Ο άνθρωπος που εδολοφόνησε, φωτογρ. εξωφύλλου [38, 46]

Επιστολή Λασκαρούς, φωτογρ. [38, 64]

Ιστορία της Βιένας, φωτογρ. εξωφύλλου [39, 4, 5]

Ανδρέας Καρκαβίτσας, σκίτσο [39, 15]

Δημήτρης Γαλάνης, φωτογρ. [39, 17]

Δημήτρης Γαλάνης, Τρία σχέδια [39, 18, 19, 21]

Νίκος Καζαντζάκης, σχέδιο Τάκη Καλμούχου [39, 23]

Κ. Π. Καβάφης, πίνακας [39, 24]

Ν. Λαπαθιώτης και Σπ. Τρικούπης, φωτογρ. [39, 28]

Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, φωτογρ. [39, 30]

Νίκος Νικολαΐδης, σχέδιο Τάκη Καλμούχου [39, 33]

Ο τραγουδιστής με το παγκάκι, χαλκογραφία D. Dietricy [40, 5]

Επιστολή του Λίνου Πολίτη, φωτογρ. [40, 13-14]

Μ. Μητσάκης, σκίτσο Γ. Φτέρη [40, 17]

Επιστολή του Ν. Εγγονόπουλου, φωτογρ. [40, 21-22]

Επιστολή του Κ. Π. Καβάφη, φωτογρ. [40, 23-24]

Γιώργος Κοτζιούλας, σκίτσο Αντώνη Κανά [40, 25]

Χρ. Χριστοδούλου, φωτογρ. [40, 32]

Κώστας Προυσής, φωτογρ. [40, 33]

Γαλάτεια Καζαντζάκη, σκίτσο Αντώνη Πρωτοπάτση [40, 38]

Παύλος Λιασίδης, πίνακας Συμεών Βολτσκόβ [40, 51]

Κίμων Ε. Μαραγκός, αυτοπροσωπογραφία [40, 59]

Σάββας Παύλου, φωτογρ. [40, 61]

Δ. ΜΙΚΡΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ

αρ. 17 (Παράρτημα τχ. 37): Θεόδουλος Κ. Κωνσταντινίδης, «Ο Μορφίτης Αβραάμ ή Η Φιλική Εταιρεία». Ένα άγνωστο ημιτελές κυπριακό μυθιστόρημα του 1874, Έρευνα-επιμέλεια Πέτρος Παπαπολυβίου, Λευκωσία 2015, σελ. 20. Εισαγωγή (3-7). Αποσπάσματα από το μυθιστόρημα που έχουν δημοσιευτεί (7-20). Στο εξώφυλλο φωτογραφία του Θ. Κ. Κωνσταντινίδη.

αρ. 18 (Παράρτημα τχ. 37): Αφιέρωμα στον Ντίνο Χριστιανόπουλο, Λευκωσία 2015, σελ. 60. Με φωτογραφίες του ποιητή κ.ά. Περιεχόμενα: Λ. Π., Τιμή στον Ντίνο Χριστιανόπουλο [3] ~ Ντίνος Χριστιανόπουλος, Οι σημαντικότεροι ποιητές της Θεσσαλονίκης, απόσπ. [4-5] ~ Μαρία Ιατρού, Ντίνος Χριστιανόπουλος: αστικές περιδιαβάσεις στα χρόνια της αντιπαροχής [6-14] ~ Αναστάσιος Νικολαΐδης, Η δυτική χριστιανική παράδοση στην Εποχή των ισχνών αγελάδων [15-19] ~ Παναγιώτης Γούτας, Τα πατριωτικά ποιήματα του Ντίνου Χριστιανόπουλου [20-23] ~ Λευτέρης Παπαλεοντίου, Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος και η κριτική. Ένα διάγραμμα [24-34] ~ Κωσταντής Ιωσηφίδης, Ο Κώστας Μόντης σχολιάζει τις δήθεν σχέσεις των «στιγμών» του με τα «μικρά ποιήματα» του Ντίνου Χριστιανόπουλου: ένα απαραίτητο σημείωμα [35-38] ~ Διονύσης Στεργιούλας, Η συνεργασία του Ντίνου Χριστιανόπουλου με τον Κάρολο Τσίζεκ [39-43] ~ Μάριος-Κυπαρίσσης Μώρος, Ο μελοποιημένος Ντίνος Χριστιανόπουλος: Οι περιπτώσεις Κουγιουμτζή και Χατζιδάκι [44-51] ~ Σωτηρία Σταυρακοπούλου, Η «Παρέα του Τσιτσάνη» και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος [52-56] ~ Περικλής Σφυρίδης, Ένα σατιρικό γύμνασμα [57-58] ~ Ντίνος Χριστιανόπουλος, Λεβεντόγερος, Ξένοι στρατοί, φωτογραφίες αυτόγραφων [59-60].

αρ. 19 (Παράρτημα τχ. 38): Νίκου Νικολαΐδη της Κύπρου, Ο χρυσός μύθος, επιμ. Λευτέρης Παπαλεοντίου, Λευκωσία 2015, σελ. 60. Επανέκδοση της δυσεύρετης πρώτης έκδοσης, που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 1939 [3-49]. Η κριτική για τον Χρυσό μύθο [50-60]. Στο εξώφυλλο αναπαράγεται σχέδιο του συγγραφέα από την πρώτη έκδοση και στο οπισθόφυλλο ο κολοφώνας του βιβλίου. Το σχέδιο του Ν. Νικολαΐδη (σελ. 48) φιλοτεχνήθηκε από τον Μικρασιάτη Ευάγγελο Ιωαννίδη, όχι από τον Φώτη Κόντογλου.

αρ. 20 (Παράρτημα τχ. 39): Εκατό σονέτα Κυπρίων, επιμ. Λευτέρης Παπαλεοντίου - Λεωνίδας Γαλάζης, Λευκωσία 2015 [=2016], σελ. 60. Ανθολογούνται σονέτα από τη συλλογή του 16ου αιώνα και των Γουσταύου Λαφόν, Ονούφριου Ιασονίδη, Σίμου Μενάρδου, Μ. Δ. Φραγκούδη, Ευγένιου Ζήνωνος, Στυλιανού Θεοχαρίδη, Παύλου Βαλδασερίδη, Δ. Μ. Δημητριάδη, Λεωνίδα Παυλίδη, Γ. Σ. Οικονομίδη, Γλαύκου Αλιθέρση, Διογένη Γεωργιάδη, Άγη Βορεάδη, Ξάνθου Λυσιώτη, Χρίστου Κ. Περιστιανίδη, Αντώνη Ιντιάνου, Γιάννη Λεύκη, Πάνου Παπαδόπουλου, Χριστόδουλου Γαλατόπουλου, Τεύκρου Ανθία, Άντη Περνάρη, Αιμίλιου Χουρμούζιου, Θεόκλητου Σοφοκλέους, Πυθαγόρα Δρουσιώτη, Παύλου Ξιούτα, Λώρου Φαντάζη, Κυριάκου Ακαθιώτη, Ευγενίας Παλαιολόγου-Πετρώνδα, Κώστα Λαβίθη, Τώνη Μελά, Αντώνη Ι. Σωτηριάδη, Κύπρου Χρυσάνθη, Αυγής Σακαλλή, Ελευθέριου Ζαχαριάδη, Ανδρέα Σ. Ιωάννου, Αρχιμ. Λεόντιου Χατζηκώστα, Αυγής Ροδίνη, Τίτου Μπάτη, Λοΐζου Φιλίππου, Γιάννη Κ. Παπαδόπουλου, Ευγένιου Στυλιανού, Μιχαλάκη Παρίδη, Πέτρου Σόφα, Μάκη Καλοζώη, Ν. Ονησιφόρου, Αντώνη Λυτρίδη, Έλλης Παιονίδου, Σπύρου Παπαγεωργίου, Μυριάνθης Παναγιώτου, Α. Κ. Τόφαλλου, Τρύφωνα Παπαχριστοφόρου, Ανδρέα Χρίστου Πούλλου και Άλκη Πογιατζή [3-52]. Επιλεγόμενα επιμελητών [53-60].

αρ. 21 (Παράρτημα τχ. 40): Από την αλληλογραφία Μανόλη Αναγνωστάκη - Τάκη Σινόπουλου: 1958-1961, Εισαγωγή - επιμέλεια - σχόλια Δημήτρης Κόκορης, Λευκωσία 2016, σελ. 60. Περιλαμβάνονται και φωτογραφίες και σκίτσα των αλληλογράφων και φωτογραφίες επιστολών και του περ. Κριτική.

αρ. 22 (Παράρτημα τχ. 40): Λευτέρης Παπαλεοντίου, Προσθήκες στη Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη (1907-2000), Λευκωσία 2016, σελ. 132. Αποδελτιώνονται δημοσιεύματα από έντυπα της Κύπρου και της Αλεξάνδρειας, κυρίως. Περιλαμβάνονται και άγνωστα σκίτσα ή γελοιογραφίες του Καβάφη, ενώ επισημαίνονται και πρώτες δημοσιεύσεις γνωστών σκίτσων του.  

Σημείωση: Σε αγκύλες αναγράφονται με έντονα στοιχεία ο αριθμός του τεύχους· με απλά στοιχεία δηλώνονται οι σελίδες. Στο Ευρετήριο κατά θέμα αποδελτιώνονται ονόματα συγγραφέων, τίτλοι και όροι για τους οποίους γίνονται σύντομες ή εκτενέστερες αναφορές, όχι απλή μνεία.

Τα Περιεχόμενα του πέμπτου τόμου τα ετοίμασε ο Λ. Παπαλεοντίου.